Orman Adamı Jadav Payeng

1970'lerde Majuli adalı Jadav Payeng adasını kurtarmak için ağaç dikimine başlamıs. Bugüne kadar  tek başına New york'ta bulunan Central Park'tan daha büyük bir alanı ağaçlandırdı. Çorak bir araziyi yemyeşil bir adaya dönüştürü. inanılmaz felsefik ve alçakgönüllü, bu iş için tutkusu hala ilk günkü gibi.

Sonbahar Bitki Dikimi İçin Neden Mükemmel Bir Zamandır?

Sonbaharla geliveren kısalan günler ve serinleyen havalar bahçenize yeni bitkiler dikmek için en iyi şartları sağlıyor.

Yazın güneşi uzaklaşmaya, günler kısalmaya başladığında bizim düşüncelerimiz de yazın çok vakit geçirdiğimiz bahçelerimizden uzaklaşmaya başlar. Fakat Sonbaharın bahçelerinize yeni bitkiler dikmek için en iyi zaman olduğunu biliyor musunuz?

Sonbahar'ın ılık havasında yeni dikilmiş bitkiler ilkbahara kadar kendini toparlamak için muazzam bir zaman bulur.

Bir Peyzaj mimarı olarak bir çok tasarım yaptım. Binlerce bitki diktim ayrıca bir o kadarının da yerleştirilmesine nezaret ettim. Sonbaharın yaklaşmasıyla takvimim bitki dikim günleriyle dolup taşar olur çünkü insanlar bu fırsatı kış gelmeden değerlendirmek istiyorlar. Bu değerli zaman aralığını kaçırmak istemiyorlar.

Sonbaharın bu kadar popüler bir dikim sezonu oluşu size ilginç geliyor olabilir ama bununla ilgili bir çok neden sayabilirim size.

Sonbahar neden en iyi sezon? En iyisi şöyle bir göz atalım:

Sonbahar dikimi bitkilere köklerin büyümesi için zaman verir.

Soğuk iklimlerde, bitkiler erken sonbaharda dikilir. Bu onlara sert soğuk kış günleri gelmeden köklerini büyütme imkanı verir. Daha ılıman bölgelerde sonbaharda dikilen bitkiler yazın sıcak günlerine kadar köklerin büyümesi için daha uzun zamana sahiptir -Sonbahar, kış, ilkbahar- köklerin güçlenmesi için muazzam bir dönemdir.

Neden bitkilerin kök büyümesi için uzun bir zamana ihtiyacı vardır?

İyi bir kök sistemi bitkiler için önemlidir. Çünkü bitki bunu sağlayamazsa toprak üstü büyümesini asla randımanlı gerçekleştiremez. Yeni dikilen bitkilerin toprak üstünde pek büyüme yaptığını göremezsiniz. Çünkü bitki öncelikli olarak enerjisini köklerini toparlamak ve büyütmek için kullanır. Yeteri kadar köklenme yapmadan toprak üstü büyümesine yönelmezler.

Daha çok kök=daha çok gövde büyümesi. Sıcaklık aşırılıklarına daha iyi dayanım ve daha iyi su emilimi yapabilmesi demektir.

Sonbaharda ekim bitkilerin 'nakil stresi' etkilerini azaltır.

Bahçeciliğin temel bilgilerinden biri; fidanlıktan aldığın bitkiyi, yeni yerinde saksısından çıkartıp dikim çukuruna diktiğin vakit bitki dikim stresine girecektir. Nakil stresinin çoğunu bitkinin bir ortamdan başka bir ortama taşınması neden olur.

Sonbaharda ılık bir havada aşırı sıcak ve soğuk etkisi yokken yapılan bir dikim sıcaklık kaynaklı oluşabilecek nakil stresinin daha şiddetli olabileceği bir durumu ortadan kaldırır.

Sonbaharda dikilen bitkiler, bitkilerin yerini benimsemesine ve ilkbahara kendilerini hazırlamasına vesile olur.

Bitkilerin birçok aktivitesi yeraltında gerçekleşir. Sonbaharda yapılan dikim sayesinde baharda bitkiler kök büyümesini gerçekleştirmiş olacak bu sayede bu bitkiler daha hızlı gelişecek ve baharda daha bol tomurcuk verecektir. 

*Yüksek bölgelerde ve kışın uzun geçtiği coğrafyalarda bu dikimleri geç yaz veya en geç eylül sonunda yapmış olmakta fayda vardır. 

Orj. Metin

Yalınayak Ekonomist

Sonbaharla geliveren kısalan günler ve serinleyen havalar bahçenize yeni bitkiler dikmek için en iyi şartları sağlıyor.

Yazın güneşi uzaklaşmaya, günler kısalmaya başladığında bizim düşüncelerimiz de yazın çok vakit geçirdiğimiz bahçelerimizden uzaklaşmaya başlar. Fakat Sonbaharın bahçelerinize yeni bitkiler dikmek için en iyi zaman olduğunu biliyor musunuz?

Sonbahar'ın ılık havasında yeni dikilmiş bitkiler ilkbahara kadar kendini toparlamak için muazzam bir zaman bulur.

Bir Peyzaj mimarı olarak bir çok tasarım yaptım. Binlerce bitki diktim ayrıca bir o kadarının da yerleştirilmesine nezaret ettim. Sonbaharın yaklaşmasıyla takvimim bitki dikim günleriyle dolup taşar olur çünkü insanlar bu fırsatı kış gelmeden değerlendirmek istiyorlar. Bu değerli zaman aralığını kaçırmak istemiyorlar.

Sonbaharın bu kadar popüler bir dikim sezonu oluşu size ilginç geliyor olabilir ama bununla ilgili bir çok neden sayabilirim size.

Sonbahar neden en iyi sezon? En iyisi şöyle bir göz atalım:

Sonbahar dikimi bitkilere köklerin büyümesi için zaman verir.

Soğuk iklimlerde, bitkiler erken sonbaharda dikilir. Bu onlara sert soğuk kış günleri gelmeden köklerini büyütme imkanı verir. Daha ılıman bölgelerde sonbaharda dikilen bitkiler yazın sıcak günlerine kadar köklerin büyümesi için daha uzun zamana sahiptir -Sonbahar, kış, ilkbahar- köklerin güçlenmesi için muazzam bir dönemdir.

Neden bitkilerin kök büyümesi için uzun bir zamana ihtiyacı vardır?

İyi bir kök sistemi bitkiler için önemlidir. Çünkü bitki bunu sağlayamazsa toprak üstü büyümesini asla randımanlı gerçekleştiremez. Yeni dikilen bitkilerin toprak üstünde pek büyüme yaptığını göremezsiniz. Çünkü bitki öncelikli olarak enerjisini köklerini toparlamak ve büyütmek için kullanır. Yeteri kadar köklenme yapmadan toprak üstü büyümesine yönelmezler.

Daha çok kök=daha çok gövde büyümesi. Sıcaklık aşırılıklarına daha iyi dayanım ve daha iyi su emilimi yapabilmesi demektir.

Sonbaharda ekim bitkilerin 'nakil stresi' etkilerini azaltır.

Bahçeciliğin temel bilgilerinden biri; fidanlıktan aldığın bitkiyi, yeni yerinde saksısından çıkartıp dikim çukuruna diktiğin vakit bitki dikim stresine girecektir. Nakil stresinin çoğunu bitkinin bir ortamdan başka bir ortama taşınması neden olur.

Sonbaharda ılık bir havada aşırı sıcak ve soğuk etkisi yokken yapılan bir dikim sıcaklık kaynaklı oluşabilecek nakil stresinin daha şiddetli olabileceği bir durumu ortadan kaldırır.

Sonbaharda dikilen bitkiler, bitkilerin yerini benimsemesine ve ilkbahara kendilerini hazırlamasına vesile olur.

Bitkilerin birçok aktivitesi yeraltında gerçekleşir. Sonbaharda yapılan dikim sayesinde baharda bitkiler kök büyümesini gerçekleştirmiş olacak bu sayede bu bitkiler daha hızlı gelişecek ve baharda daha bol tomurcuk verecektir. 

*Yüksek bölgelerde ve kışın uzun geçtiği coğrafyalarda bu dikimleri geç yaz veya en geç eylül sonunda yapmış olmakta fayda vardır. 

Orj. Metin

Kompost Yığınınıza Sokmamanız Gereken 12 Artık

Kompost, Permakültür bahçeciliğiyle uğraşanların en esaslı olarak kullandığı araçtır. Evden ve bahçeden alınan atıklarda bulunan, toprak için son derece zengin besleyici materyalleri tekrar toprağa kazandırır. Esas olarak kompost; Organik maddelerin enzimler ve mikroorganizmalar aracılığıyla yıkımı olayıdır. Çürüme sonucu ortaya çıkan bu ürünleri toprağa katarak kompost ürününü bitkiler ve toprak organizmaları için kullanılabilir hale getirmiş oluruz. Kompost yığınına katabileceğiniz birçok farklı şey vardır. Sebze ve meyve artıkları, budama artıkları,Yaprak, ağaç döküntüleri, kesilmiş çim parçaları ve hatta ölü hayvanları da bu kategoriye koyabiliriz.

 Kahve ve Çay Poşetleri

Dövülmüş kahve ve çay demi aslında permakültürde önemli bir yere sahiptir. Kompost yığınları için oldukça faydalı katkılardır. Bol miktarda fosfor ve potasyum içerirler - bitkilerdeki iki esas element olan- ayrıca solucan gübresi üretimi içinde çok faydalı bir katkıdır. Fakat dikkat edilmesi gereken husus bu artıkların 'poşetsiz' olarak yığınlara katılmasıdır. Bu poşetlerin içeriklerinde toprağınıza bulaştırmak istemediğiniz kimyasallar bulunuyor olabilir.

Limon Kabuğu ve Soğanlar

Sebze ve meyve artıkları kompost yığınındaki esas girdilerimizden olmasına rağmen iki tane istisnadan bahsetmekte fayda var: Limon kabuğu ve soğanlar. Bu girdiler kompost içerisindeki asiditeyi artırarak solucanların ve diğer organizmaların ölmesine sebebiyet verebilir, çürümenin randımanını düşürebilir.

Köpek ve Kedi Dışkısı

Bir çok tür dışkının kompost yığınlarına muazzam katkısı olduğu biliniyor. At, inek ve tavuk atıkları örneğin toprak için faydalı besin kaynağı ve organik maddedir. Fakat kedi ve köpek atıkları tavsiye edilmez, çünkü atıklarında bulunan parazitleri yiyeceğiniz bitkilere bulaştırmak istemezsiniz.  Aynı durum insan atıkları içinde geçerlidir. Eğer bu atık ürünleri kullanmak isterseniz bunları organik yığınınızdan ayırıp sadece yenmeyecek mahsülleri üretmek için kullanabilirsiniz.

Et ve Balık 

Et ve balık ürünlerini kompost yığınınıza koymamanızı tavsiye ederim. Bunun sebebi içeriklerinde bulunan zararlı elementler veya mikroorganizma aktivitesini azaltan etkiler değil fakat varlıkları civarda bulunan haşareleri  'mıknatıs' gibi kompost yığınına çekecektir. Ve bu haşereler Kompostta bulunan değerli artıklarımızı yağmalarlar.  Sıçanlar, fare ve tilkiler de bir lokma yiyecek için yığınımıza geleceklerdir. Ayrıca aynı amaçla gelecek evcil kedi ve köpekleri de hesaba katalım.

Kuşe Kağıt Dergiler

Bütün kağıt ürünlerini kompost yığınlarına katmak kulağa hoş gelen bir teklif olabilir. Zaten hepsi ağaçlardan geliyor, öyle değiller mi? Ayrıca gazete kağıdı kompost ve malç yaparken de çok kullanılan bir malzeme. Fakat inorganik içeriklerle işlenmiş kağıtlar kompost yığınları için uygun değildir. Kuşe kağıda dergiler örneğin zararlı mürekkepleri sayfalarında bulundururlar.

Plastikler

Çoğu tür plastik ürünler biyolojik olarak çürümezler. Sadece bu sebepten dolayı kompost yığınlarından uzak tutmak değil tüm hayatımızda kullanımını minimize etmemiz gereken bir malzemedir petrol türevi ürünler. Plastik atıklar gezegenimizde devasal alanlar kaplayan çöplüklerin ana sebebidir. Ayrıca Okyanustaki canlı yaşamı içinde çok ciddi bir yaşam tehdididir. Denizlerde sürüklenen plastik atıklar güneş ışığı altında parçalanmakta ve küçük toksik parçacıklar balıkların ve kabuklu hayvanların midelerine girmektedir, ve potansiyel olarak buradan insan besin zincirine katılırlar.

Meyve Etiketleri

Meyvelerin üzerinde bulunan yapışkan etiketler kompost yığınlarına en çok giren plastik içerikli materyallerdir. Bu etiketleri meyvelerinizi mutfağınıza getirdikten sonra direk ayırmakta fayda vardır. Böylelikle bunun gözünüzden kaçmasını engellemiş olursunuz.

Kömür Külü

Kömür ateşinden arta kalan küller kompost yığınından uzak tutulmalıdır. Bu atıklar aşırı derecede sülfüriktir. Bütün canlı formları gibi bitkilerde sağlıklı hücreler ve protein yapımı için biraz sülfüre ihtiyaç duyar. Lakin topraktaki aşırı miktardaki sülfür toprakta tuz oluşumlarına sebep olur, bu da bitkileri öldürebilir.

İşlenmiş Odunların Talaşı

İşlenmemiş, doğal ahşaplar kompostta faydalı bir katkı olabilir( eğer topraktaki potasyum seviyesini yükseltmek istiyorsanız bilhassa verimlidir), eğer ahşap vernikli,işlenmiş veya boyalıysa bu talaşları kompost yığınına eklemekten kaçınmanız gerekir. Bu inorganik bileşikler kompost sürecinde parçalanamayacaktır ve mikroorganizma faaliyetlerini olumsuz etkileyecektir. Ve kompost içerisinde değişmeden kalacak bu inorganik malzemeler kompostunuzun oluşum süresini geciktirecektir.

Suni Gübre

Bütün iyi permakültürcülerin bildiği gibi toprağı en iyi besleyen şey doğayla uyum içerisinde çözünen organik gübrelerdir. Yapay gübreler ise içerisindeki bir çok inorganik elementi ekosisteme sokarlar. Doğal gübrelerle besleyebilme imkanı varken besin miktarını artırma cazibesine kapılıp komposta yapay gübre katmaktan kaçınılmalıdır. Doğal yollarla sağlanmamış bir besin maddesi tanımı görürsek eğer bunun anlamı ekosistemin doğal süreçleriyle uyumlanmamış bir süreçten bahsedildiğidir. Suni gübrelerdeki ağır metaller gibi bileşikler kaçınılmaz olarak toprak altı su tabakasına eriyerek inecektir. Bu esnada diğer bileşiklerde toprağın kimyasal dengesini bozabilir, tuzluluğu, buharlaşmayı ve toprak yapısında bozunmayı artırabilir. Doğanın dengesini bozmamak için doğal besleyicilerle kompost yığınını beslemek konusunda dirayet göstermeniz gerekir.

Teneke Kutular ve Metal Objeler

Bu objeler en basitinden bozulmak için çok uzun yıllara ihtiyaç duyarlar ve kompostunuzu yıllarca beklemek istememekte en doğal hakkınızdır.

Büyük Dallar

Bahçe atıkları en birincil kompost materyallerinden biridir. Fakat bu atıkların ufak parçalar halinde olup olmadığına dikkat etmek gerekir. Büyük parçaların çürümesi çok yavaş olur. Belki biraz daha zaman ve efor harcayarak bu büyük dalları kompostunuza katmak için ufalayabilirsiniz. Bunun karşılığında zengin, değerli bir kompost ürününü kısa zamanda elde edersiniz.

Orj. Metin