30 Ekim 2013 Çarşamba

Bahçeniz İçin İdeal Toprak Hazırlama Tüyoları




Öncelikle bahçe toprağınıza ilk yapmanız gereken şey bir toprak testidir. Toprak analizi sonuçları, toprağa pH'ını düzenlemek için ne eklemeniz gerektiğini ve eksik besin maddelerinin koyulması sonucunu verir. 



Organik materyalce zengin toprak bitki yetiştirmek için en iyi ortamdır. Bahçe işleri sezonunun başında toprakla kompostu karıştırmak iyi bir bahcivanlık pratiğidir. Toprağın fiziksel durumunu düzeltir, daha iyi drene eder, nem kaybını öner ve  havalandırmayı da düzenler.  Kompostla zenginleştirilmiş toprak bitki besin maddeleri içerir ve kompost gübre görevi görür.




Özel bitki gereksinimleri için bazı ek besin maddeleri, gübreler ve katkı maddeleri koymanız gerekebilir. İç mekan için ayrıca dış mekan içinde yarasa ve guano**  gübresi hızlı ve yavaş salınım bitki besini sağlar. Kemik tozunda da yüksek miktarda fosfat bulunur ve soğanlı bitkiler ve kök sebzeler için faydalıdır. Kan tozu nitrojence zengin hayvan kanıdır ve yeşil yapraklı bitkileri hacimlendirir. Ayrıca sıçanların, sincap ve geyikleri kontrol altında tutmaya yardımcı olur. Pamuktohumu artığı yüksek nitrojen içerir, yavaş salınımlı bir gübredir ayrıca toprağa organik madde katkısı da yapar. 

Üst toprağı sererken önlem olarak toprağa Mısır gluteni* serpebilirsiniz. Ayrık otunun ve diğer küçük yabani otlarının kontrolu için.Bu preparatı tohumlar filiz verirken eklemelisiniz. topraktaki çürüntülerden nitrojen çıkmasını sağlayacaktır. Müshil olarak kullanılan İngiliz tuzu(Epsom salt)  da
magnezyum sülfattır- magnesyum ve sülfür de iyi çözücülerdir. Magnezyum bitkinin klorofil üretimi için ana maddedir, bitkinin bol yapraklı ve yeşil olmasını sağlar. Tohumların filizlenmesine yardımcı olur ve fosfor ve nitrojen alımını artırır.

balık bulamacı, tozu ve artığı da birçok yavaş salınımlı mikrobesin maddesi içerir. Akuatik bitki ürünleri deniz minerallerince zengindir ve iz elementler, aminoasitler, vitaminler ve hormonlar içerir.  Bunlar iç mekan bitkileri, ev bitkileri, dış mekan bitkileri , filizler ve yerinden başka bir yere taşınmış (şaşırtılmış) bitkiler için iyidirler.

Milorganite, biyolojik katı atıkların yüksek ısıda dezenfekte edilmesiyle ortaya çıkan bir gübredir. Nitrojen, potasyum ve fosfor kaynağıdır. Üst toprakta kullanılırsa tavşanları, sincapları ve geyikleri bitki tarhınızdan uzak tutar. Bu katkıyı kök sebze ekili alanlarda kullanmamakta fayda vardır. İçeriğindeki ağır metaller, patojenler ve tuzlar, kök sebzelerce emilir çünkü.

Mikoriza bitki kök hücreleriyle birlikte çalışan faydalı bir mantardır, besin maddesi ve nem sağlamada bitki için kritik öneme sahiptir.   Osmocote yavaş salınımlı reçine içerikli gübre olarak kullanılır.

Birçok bahçeci bahçesinde oduntalaşı ve odun parçacıkları kullanmayı tercih eder fakat odun talaşı çürüntüsü  sadece çimlere ve bahçenin yüzeyine serpilmelidir. Odun külleri fosfor ve potasyum içerir fakat alkalidir bu yüzden acidik ortam seven bitkilerin etrafında kullanmaktan kaçınılmalıdır.(Açelya gibi)

Kırmızı solucanlar, kırmızı solucan toplulukları oluşturur ve bu toprağın su tutma kapasitesini çok artırır. Besin katkılı su toprağa verildiğinde bu ortamda besin verimli tutulur ve peyzaj , ev bitkileri açısından çok faydalıdır. 




Şunu her zaman göz önüne almalıyız; bahçemizin toprağını ekim-dikimden önce hazırlamak daha sonra yapılacak çalışmalar için bize enerji ve zaman kazancı olarak geri göner.



*mısır gluteni: Mısır lifi, mısır şurubu,arındırılmış yağlar ve protein ihtiva eden bir karışıma sahiptir. Pek çok rasyonla uyumludur ve iyi bir sindirilebilirliği vardır. 
Hedef bitkiler öncelikle küçük numaralı seribaşı yıllık ve çok yıllık otlar içerir. Çimenler içinde en sık kullanılır, sıra bahçeler ve alanlara uygulanabilir.
Mısır gluteni (10-0-0 NPK değer) bir organik azot kaynağı olarak zamanla parçalanır.

CGM Proteinler, bitki öldürme, yeni çimlenmiş tohum kök oluşumunu engellerler. Uygulamalar, CGM, mevcut ve tohum çimlenme kadar etkili olacak şekilde zamanlanmış olmalıdır.



**guano: Esasen penguen ya da karabatak gibi deniz kuşlarının dışkılarından oluşan bir madde. 19. YY.da tarımda çok popüler olan bir gübredir.
Kökeninin doğal ve organik olmasına rağmen tarımsal üretimde kullanılan ilk yapay gübrelerden kabul edilir. 1840'tan sonra Justus Von Liebig'in teşvikleri ile kesin olarak kullanıma geçmiştir. 



29 Ekim 2013 Salı

Yükseltilmiş Bitki Tarhlarının Faydaları


Eğer kırsalda/banliyölerde yaşıyorsanız ve bahçe yapmak için geniş bir alanınız varsa, size adamakıllı bir tavsiye, yükseltilmiş sebze yatakları yapın. Çünkü uygulaması, bakımı kolay, özellikle bahçenizdeki alan kısıtlıysa bunu öneriyorum. Aynı zamanda eğer bahçecilikte yeniyseniz veya bahçenize vereceğiniz zamanınız kısıtlıysa.


Bu makale de yükseltilmiş yatakların faydalarından bahsedeceğim ve umuyorum bahçecilikte yeni ve hevesli olanları cesaretlendirebilirim. Aşağıdaki resimde tipik bir yükseltimiş bitki yatağı görüyorsunuz.




Neden daha kolay?      

  • Toprak gevşektir. Genelde nizami bahçelerde toprak, yataktaki toprağa göre daha sıkı ve sıkışıktır bu yüzden bahçeyi çapalama ve kazma işlemler oldukça zordur, fakat yükseltilmiş yataklar içine kompost karışımını dökersiniz. Bu da tohum ekiminizi oldukça kolaylaştırır.
  • Ergonomiktir. Tipik bir yükseltilmiş yatak ortalama 45-50 cm civarıdır bu sayede yatak üzerinde çalışırken kenarına tabureye oturduğunuz gibi oturabilirsiniz bu saye de bel/arka ağrılarına neden olmazsınız.
  • Daha az yabani ot türer. Bazı insanlar yabani otların bahçesinde türemesini sever, fakat bu eğer çok boş vaktiniz yoksa büyük bir probleme sebebiyet verebilir. Neyse ki, kendi kompost karışımınızı ( %80 kompost, %20 toprak) kullandığınızda, nizami bahçenizdeki gibi bir yabani ot problemiyle karşılaşmazsınız. 
  • Daha az böcek zararlısı. Yükseltilmiş yataklarınıza elbet böcekler uğrayacaktır, fakat  yatağın altına kemirgenlerin geçişini engellemek için telden bir ağ çekebilirsiniz.

                                                         Neden daha iyi?

  • Daha uzun yetiştirme sezonları.  Toprak, yastığınızdaki komposttan daha az koyudur ve zeminden yükseltilmiş yatak daha çabuk ısınır( koyu renk güneş ışınlarını daha çok çeker). Bu da size sebze yetiştirmek için daha çok zaman olarak geri döner.
  • Düzgün olmayan yüzelerde çalışmak. Eğer bahçenizde bir eğim varsa, bahçenizi oraya yapmanız zor olabilir çünkü tohumlarınız ve bitkileriniz yağmurlar ve sulama şeklinizle sürüklenecektir. Oraya yükseltilmiş bir yastık koymadıkça oradan verim beklemek zaman kaybıdır. Eğime uygulanacak yatağın bir yüzünü diğerinden daha uzun yaparsanız düz bir yüzey elde edebilirsiniz.
  • Daha iyi drenaj. Eğer bahçeniz, çok yağmur yağan bir yerdeyse toprak suya doygun halde olacaktır ve bu da kök çürümesi, mantar hastalıklarına sebebiyet verir. Fakat yükseltilmiş yataklarda su çok çabuk ve kolayca drene olur. 
  • Daha iyi hasat. Yükseltilmiş bir yatakta, birbirine daha yakın olarak sebzelerinizi ekebilirsiniz çünkü gevşek olan toprakta kökler daha derinlere rahatlıkla inebilir. Bütün bu şartları bir araya getirince; daha uzun yetiştirme süresi ve daha iyi drenaj, alanınızın her metrekaresinde nizami bir bahçeye göre daha fazla hasat aldığınızı göreceksiniz.

25 Ekim 2013 Cuma

Ayıların Da Otoyol Üstgeçitlerine İhtiyacı Vardır.







1980'lerden itibaren Banff Milli Parkı'ndan geçen Trans-Kanada otobanında onlarca alt ve üst geçitler yapıldı. 4 şeritli yolun altından geçen tüneller ne bir kaldırıma ne de bir patikaya bağlandı. Ve turistler için dağıtılan hiç bir gezi haritasında da bu bağlantılar gösterilmedi. 17 yıldır parkta çalışan vahşi yaşam biyologu Tony Clevenger bu durumu '' Biz vahşi hayvanların reklamını yapmıyoruz'' diyerek özetliyor.



Tipik yaya altyapısı gibi yaklaşılmış olaya: otoyolun altından geçen elliptik ve kutumsu beton menfezler insan geçişine de uygun yükseklikte hazırlanmış ama aslında bütün bu otoyol mühendisliği parkta yaşayan ayıların faydasına yapılmış. Ve tabii Pumaların, kurtların ve elk geyiklerinin de. 

Clevenger, parkın kuzey-güney aksının, hayvanların geçiş koridoru olduğundan fakat doğu-batı hattının araçlar için bölündüğünden bahsediyor. Park, Vancouver ve Calgary arasındaki Kanada kayalıkları denilen alanda bulunuyor. 


Banff 'te bulunan en büyük üst geçitlerden biri.
Parkın içindeki otoban hız limiti saatte 90 km. Parkın dışında ise 110 km yani çoğu insanın otobandaki ortalama hızı. Otoban, dünyadaki en uzun döşeme taşlarla yapılan yollardan birisi, ve Kanada içinde hayati artelerden birisi durumunda. Ortalama bir yaz gününde, 25.000-30.000 civari araç bu yolu kullanmakta genellikle park ziyaretçileri ve uzun yol sürücülerinin kullanımında, her 3 saniyede bir araç geçişine denk gelen bir durum söz konusu. Açıkçası boz ayıların yaşama şansı için yeterli bir yoğunluk bahsedilen.

Ayrıca bu geçişlerin insan güvenliği içinde hayati önemi bulunmakta, 500 kiloluk bir elk geyiğine çarpma her daim mümkün, her 15 km de bir ortalama 100 tane geyik bağlantılı araç kazası bulunmakta. Clevenger'' Park yönetimi öyle ya da böyle şunu farketti, İnsan ölümlü kazalar olabilirdi, ve bunun hesabı pekala mahkemede onlardan sorulabilirdi.''


Fakat yıllar içersinde bu geçitlere karşı olan kişiler, karayolu plancıları hatta bazı çevrecilerde dahi homurdanmalar başlamıştı. Vergi ödeyenlerin parasının Ayılar için yapılacak üst geçitlere gitmesi, bu gerçekten bir gereklilik miydi? başka şekillerde geçemez miydiler? Araştırmacılar metodik olarak 1996 yılından beri geçitlerin olayı üzerine çalışıyorlar. Ve durum şuna dönüyor, Hayvanlar yoldaki çitlerin caydırıcılığıyla da yeri geldiğinde 70 km'ye varan mesafeleri yürüyüp bu geçitleri kullanıyorlar. Aynen analitik düşünen bir yayanın yapacağı gibi. Yeni bir geçit yapıldığında buna adaptasyon biraz zaman alıyor, geyikler ve vahşi eşekler için bu süre 4-5 yıl civarı, büyük karnivorlarda ise bu süre 5-7 yıl civarında gerçekleşiyor.

altgeçiti kullanan bir puma
'Her yıl 10-11 tür büyük memelinin, binlerce ve binlerce kez geçiş yaptığını ispatlayabiliriz,' diyor Clevenger. 'Buradan yavrularıyla  geçen yetişkin domuzlar, yavrularıyla geçen yetişkin pumalar var. Bunu yaptığımız takiplerden, izlemelerden biliyoruz.' Fakat işte burada bazı eleştirilerde boy göstermeye başlıyor, ulaştırma yetkililerin dile getirdiği gibi '' evet her zaman girip çıkan aynı siyah erkek ayı gibi mi?.'

Bu tavrı göz önüne alan Clevenger ve iş arkadaşları Montana State Universitesi Batı Ulaşım Enstitüsü, 3 yıllık DNA çalışmaları sonucu tünellerden ve etrafından yaklaşık 10.000 adet ve de alan istilacı olmayan  ayılardan alınan kıl örneğini inceledi. Sonuçlar oldukça şaşırtıcıydı. Sadece siyah ve boz ayının farkını ortaya çıkartmak değil, her bir bireyin yaşını, cinsiyetini ve dahi aynı familyadan olan ayıların akrabalık durumlarını gösteriyordu.



Bir boz ayı ailesi




Çalışmalar gösteriyordu ki ayıların %20'si geçitleri kullanıyorlar. Bu ayılar geceleri trafik azaldığında  yol üstünde karşıdan karşıya geçmiyorlar. Yani bu altyapının aslında araç sürücülerini korumaktan başka bir çok görevi var. Clevenger'' Ölçümlerin hafifletici etkileriyle, bağlantıların etkisinin daha da kuvvetlendiği söylenebilir, hatta Otoyol hiç orada değilmiş gibi tünel bağlantıları düzgün çalışıyor.''


Genç bir amerikan geyiği
Çalışmaların ilerlemesiyle, bilim adamları farklı türler üzerinde mühendislik performanslarındaki ilginç şeyleri de inceleme şansına erişti. Boz ayılar örneğin üst geçitleri tercih ediyor. Kara ayılar ise alt geçitleri. Clevenger, bu davranışların doğal çevrelerindeki davranışlarının bir yansıması olduğundan şüphelendiğini belirtiyor. Kara ayılar kapalı ormanda evrilmekte, boz ayılar ise açık habitatlarda.



Bu tip bilgiler ulaştırma mühendisliği el kitabında bulunmaz fakat şu bilinmelidir ki hayvanlar bir çeşit doğal hayattaki yayalardır. Eğer hala bu çalışmaların, yatırım değeri açısından şüpheleriniz varsa belki bu fikrinizi değiştirmeye yardımcı olur; Bir amerikan geyiğinin aracınıza çarpması sonucu oluşacak ortalama kaza masrafları: Hastane faturaları, iş kaybı ve mal zararı yaklaşık olarak 30.000 $. İşte araştırmaların  ayırıcı kısmı da budur.

Eğer hala sizin için yeterli değilse veya sadece bu hayvanları eylem halinde görmek istiyorsanız- bu  küçük muhteşem 22 dklik videoyu izlemenizi öneriririm. Geçitlerin park için önemi, iklim değişiminin doğal yaşam hayatını karmakarışık bir hale cevirdiği bir dönemde hemde. Yazıda kullanılan bütün resimler Highway Wilding (Yabani otoban) filminden alınmıştır. Trailer aşağıda:



Highway Wilding Trailer


Orjinal metin